دستگاه سنگ شکن فکی
دستگاه سنگ شکن فکی یکی از انواع دستگاه های سنگ شکن می باشد که وظیفه آن خرد کردن قلوه سنگ های بزرگتر از 20 سانتی متر می باشد. در صنایع معدنی که با استخراج سنگ از معادن در ارتباط می باشد، برای استفاده از سنگ ها و پردازش بر روی آن ها نیاز به خرد کردن و جابجایی آن ها می باشد زیرا سنگ های بزرگ برای پردازش مناسب نیستند و به طور خام مورد استفاده قرار نمی گیرند.
گاه این خرد کردن در چند مرحله انجام می گیرد که دستگاه سنگ شکن فکی در مرحله نخست و گاه در مرحله دوم مورد استفاده قرار می گیرد. این که سنگ در دستگاه سنگ شکن چه واکنشی نشان می دهد، بستگی به نوع سنگ دارد. برخی از سنگ ها خرد می شوند و برخی دیگر بافت سست تری داشته و به ذرات ریزتری تبدیل می شوند. برخی نیز به سادگی خرد نمی شوند و از سختی بالایی برخوردارند.
دلیل نام گذاری دستگاه سنگ شکن فکی، ساختار، عملکرد و فرمی است که دارد. این دستگاه به طور رایج از دو فک تشکیل شده است که یکی ثابت و دیگری متحرک می باشد. سنگ های بزرگ درمیان این دو فک شکسته و خرد می شوند.
فک متحرک به وسیله یک شافت خارج از مرکز بر روی دستگاه نصب شده است و با حرکات و فشاری که به فک ثابت می آورد، موجب خرد شدن سنگ های می گردد. فک متحرک در دستگاه سنگ شکن فکی، با اعمال نیروی فشاری یا در برخی موارد با ضربه وارد کردن و یا نیروی برشی، سبب خرد شدن سنگ ها می گردد.
دستگاه سنگ شکن فکی دارای فرم خاصی است و بخش بالایی عریض تر بوده و فاصله دو فک بیشتر می باشد که به آن دهانه می گویند و سنگ ها از آن ناحیه وارد دستگاه سنگ شکن فکی می شوند. در بخش پایینی مجرا باریک تر شده و فاصله میان دو فک کمتر می شود که به آن گلوگاه می گویند. سایز دستگاه سنگ شکن فکی برابر با ابعاد مستطیل دهانه دستگاه می باشد که سنگ ها از آن ناحیه وارد می شوند.
دستگاه های سنگ شکن فکی از لحاظ ظرفیت و گنجایش و توان و قدرتی که دارند بسیار متنوع می باشند و می توانند تا حدود 6000 تن در ساعت را خرد نمایند.
دستگاه سنگ شکن فکی دارای اجزاء متعددی است که هر کدام از این اجزاء در خدمت عملکرد نهایی دستگاه می باشند و آن را تکمیل می نمایند. به طور کلی اجزاء اصلی دستگاه سنگ شکن فکی عبارت هستند از چرخ طیار (چرخ لنگر)، فک ثابت، فک متحرک، فیدر یا خوراک دهنده که میزان سنگ ورودی را تعیین و کنترل می کند و مانع قفل کردن دستگاه به دلیل ورود بی رویه سنگ می گردد.
محور یاتاقان که به کمک چرخ لنگر به حرکت فک متحرک کمک می نماید. پیچ تنظیم که میزان باز شوندگی و عرض دهانه دستگاه سنگ شکن فکی را تعیین می کند و می توان به کمک آن، عرض دهانه را کم یا زیاد کرد.
یکی دیگر از اجزاء دستگاه سنگ شکن فکی ضامن است که حرکت فک متحرک را کنترل می نماید. به این معنی که اجازه خارج شدن از یک چهارچوب مشخص را نمی دهد. به طور کلی حرکت فک متحرک در یک بازه و چهارچوب مشخصی انجام می گیرد که تعیین کننده ابعاد خروجی کار است.
ضامن به تثبیت این حدود کمک می کند. آسترهای فک متحرک که قابل تعویض هم می باشند. آستر به لایه ای می گویند که بر روی لایه اصلی قرار می گیرد و مانع آسیب دیدن لایه اصلی می گردد. وظیفه آستر در دستگاه سنگ شکن فکی، جلوگیری از خوردگی و سایش فک متحرک در طی عملکرد می باشد.
جنس بدنه دستگاه سنگ شکن فکی از اهمیت فراوانی برخوردار می باشد زیرا که با سخت ترین مواد موجود در طبیعت سروکار داشته و پیوسته در معرض برخورد و فشار و ضربه قرار دارد. به همین دلیل بدنه دستگاه باید در برابر نیروهای وارد شده به فک ها و بدنه به خوبی دوام بیاورد. به طور معمول برای تولید دستگاه سنگ شکن فکی از فولادی استفاده می نمایند که در فرمولاسیون آن از منگنز استفاده شده است. زیرا منگنز، فولاد را در برابر ضربه و خوردگی و استهلاک مقاوم می نماید.
آنچه در معادن استخراج می گردند، مواد معدنی ارزشمندی است که توسط سنگ های احاطه شده اند که ارزش چندانی ندارند. به این مواد که ارزش چندانی ندارند گانگ می گویند. برای جدا سازی و به دست آوردن مواد معدنی سنگ ها در مراحل مختلفی خرد می شوند که دستگاه سنگ شکن فکی در مراحل ابتدایی قرار دارد.
در ابتدا و پیش از هر اقدامی باید اندازه دهانه و گلوگاه دستگاه سنگ شکن فکی تنظیم گردد و با ابعاد سنگ های خام اولیه و محصول نهایی تنظیم گردد. زاویه ای که فک متحرک با فک ثابت می سازد، در حدود 26 تا 27 درجه می باشد. حرکت فک متحرک به دو صورت است یا ایجاد سایش می نماید و یا به صورت ضربه ای عمل می کند. تعداد دور چرخش و گشتاورفک متحرک قابل تنظیم می باشد و به طور معمول عددی بین 100 تا 300 دور در دقیقه می باشد.
در دستگاه سنگ شکن فکی بیشترین میزان حرکت در دهانه می باشد و کمترین میزان حرکت در گلوگاه می باشد. حرکت فک متحرک در این دستگاه از حرکت شافت قسمت فوقانی ناشی می گردد که محور خارج از مرکز دارد، به همراه حرکت بازوی زاویه دار در قسمت پایین فک متحرک.
فرم حرکت در بخش فوقانی به شکل یک بیضی می باشد و در قسمت پایینی شکل یک هلال نازک را دارد. به طور متداول یک فنر قدرتمند در ساختار دستگاه سنگ شکن فکی به کار می رود که زاویه میان دو فک را حفظ می نماید.
در ادامه در ویدئویی چگونگی عملکرد دستگاه سنگ شکن فکی از نوع یک بازوئی به طور کامل نمایش داده می شود.
زمانی که صحبت از ظرفیت دستگاه سنگ شکن فکی به میان می آید، ممکن است دو مفهوم متفاوت در نظر گرفت شود. نخست ظرفیت دستگاه سنگ شکن فکی به معنی گنجایش سنگ های ورودی که در دهانه دستگاه سنگ شکن فکی جای می گیرد و در معنای دوم به معنی میزان محصول تولید شده که به صورت خروجی از دستگاه به دست می آید.
اما به طور متداول منظور از ظرفیت دستگاه سنگ شکن فکی، محصول نهایی و خروجی می باشد که بر پایه تن بر ساعت محاسبه می گردد. ظرفیت دستگاه سنگ شکن فکی، تابعی از فاصله دهانه تا گلوگاه می باشد. هر چه فاصله دهانه تا گلوگاه بیشتر باشد، ظرفیت نیز افزایش می یابد. در صورتی که سرعت حرکت فک متحرک در دستگاه سنگ شکن فکی بیشتر شود، ظرفیت خروجی نیز بالا می رود.
با این حال هر چه سرعت نیروی فک متحرک بیشتر شود، میزان ظرفیت دستگاه سنگ شکن فکی از یک میزان مشخصی بیشتر نمی شود و ثابت می ماند. برای آنکه میزان ظرفیت دستگاه سنگ شکن فکی بیشتر شود باید فاصله دهانه تا گلوگاه نیز افزوده شود. تا فرصت و فضای کافی برای خرد کردن سنگ ها وجود داشته باشد.
نکته ای که در طراحی دستگاه سنگ شکن فکی وجود دارد فاصله مناسب دهانه تا گلوگاه می باشد. به این معنی که اگر این فاصله از میزان مشخصی کمتر باشد، ظرفیت کاسته شده و دستگاه به درستی عمل نمی کند. به علاوه فاصله کمتر از استاندارد دهانه تا گلوگاه می تواند منجر به شکستگی در شفت و بلبرینگ در دستگاه سنگ شکن فکی گردد.
دستگاه سنگ شکن فکی از لحاظ فرم و ساختار به دو نوع دستگاه سنگ شکن فکی تک بازوئی و دستگاه سنگ شکن فکی دو بازوئی تقسیم می گردد و همچنین دستگاه سنگ شکن فکی را بر اساس گنجایشی که دارند به دسته های متعددی دسته بندی می نمایند که متداول ترین آن ها عبارت هستند از این موارد:
دستگاه سنگ شکن فکی 40*25، دستگاه سنگ شکن فکی 50*30، دستگاه سنگ شکن فکی 90*40، دستگاه سنگ شکن فکی 65*45، دستگاه سنگ شکن فکی 85*55، دستگاه سنگ شکن فکی 90*60، دستگاه سنگ شکن فکی 100*80، دستگاه سنگ شکن فکی 100*60، دستگاه سنگ شکن فکی 110*90، دستگاه سنگ شکن فکی 100*100، دستگاه سنگ شکن فکی 200*100، دستگاه سنگ شکن فکی 360*180، دستگاه سنگ شکن فکی 420*250، دستگاه سنگ شکن فکی 900*600، دستگاه سنگ شکن فکی 1000*750 و
دستگاه سنگ شکن فکی تک بازوئی دارای یک فک متحرک و یک فک ثابت می باشد که همانطور که تا کنون گفته شد با مکانیزم عملکردی ساده و در عین حال قدرتمندی عمل می نمایند. دستگاه سنگ شکن فکی تک بازوئی در خطوط اولیه استخراج و پردازش بر روی سنگ مورد استفاده قرار می گیرد و از انواع دستگاه سنگ شکن فکی دو بازوئی، هم برای خطوط اولیه و هم برای خطوط ثانویه مورد استفاده قرار می گیرد.
دستگاه سنگ شکن فکی تک بازوئی برای خرد کردن سنگ های سخت مناسب است. همچنین این دستگاه وزن کمتری دارد و از لحاظ اقتصادی نیزبسیار مقرون به صرفه می باشد. دستگاه سنگ شکن فکی تک بازوئی وزن کم و جابجایی راحت تری دارد و نیاز کمتری به تعمیر پیدا می کند. در صورتی که دستگاه سنگ شکن فکی تک بازوئی به موقع توسط روغن ها و روان کارها تقویت نشود، مستهلک می گردد و با تقویت به موقع آن ها دوام و طول عمر دستگاه افزایش پیدا می کند.
نکته دیگری که در استفاده از دستگاه سنگ شکن فکی باید رعایت نمود، جلوگیری از خوراک دهی بیش از حد به دستگاه و یا ممانعت از ورود سنگ هایی اولیه ای با ابعاد غیر استاندارد می باشد. سنگ بسیار بزرگ یا قرار دادن یکباره حجم زیادی از سنگ ها در دستگاه سنگ شکن فکی بازوئی می تواند منجر به از کار افتادن دستگاه گردد.
دستگاه سنگ شکن فکی دو بازوئی دارای دو فک متحرک می باشد و برخلاف انواع یک بازوئی، دو فک به صورت همزمان با نیرویی برابر به یکدیگر همگرا و فشرده می شوند و سنگ خرد می گردد. دستگاه سنگ شکن فکی می تواند سنگ آهک، سنگ آهن، گچ و موارد دیگری از این قبیل را به خوبی خرد نماید. از آنجایی که دستگاه سنگ شکن فکی دو بازوئی قطعات سنگ ریزتری در بخش خروجی تحویل می دهد، می تواند در مراحل اولیه و ثانویه پس از استخراج سنگ از معدن مورد استفاده قرار گیرد.
در دستگاه سنگ شکن فکی دو بازوئی، در پشت هر کدام از فک های متحرک یک فنر قدرتمند قرار گرفته است که در حرکت رو به عقب و جلوی فک ها نقش دارند و زاویه استاندارد بین دو فک را حفظ می نمایند. حرکات نوسانی دو فک به صورت هماهنگ با یکدیگر می باشد. این حرکات در بالا یا دهانه به شکل بیضی هایی است که با یکدیگر تداخل می کنند و در گلوگاه به شکل کمان هایی با شکل مساوی که در خلاف جهت یکدیگر ایجاد می شوند.
دستگاه سنگ شکن فکی دو بازوئی را نیز می توان با روغن کاری و سرویس به موقع تا مدت ها حفظ نمود و در صورت خرابی دستگاه سنگ شکن فکی می توان با تعویض یا تعمیر قطعه مخدوش، دستگاه را احیا کرده و به کار انداخت.
غالب قطعات به کار رفته در دستگاه سنگ شکن فکی ، به صورت مکانیکی عمل می نمایند و همین جهت دوام و مقاومت بالایی دارند و به سادگی قابل تعویض می باشند. حتی می شود برای کاهش هزینه ها از دستگاه سنگ شکن فکی استوک یا دست دوم استفاده نمود که امری رایج در بازار فروش این محصولات می باشد.
دستگاه سنگ شکن فکی استوک یا دست دوم، دستگاه هایی هستند که با وجود آنکه مورد استفاده قرار گرفته اند، ولی هنوز به خوبی قابلیت های خود را حفظ نموده اند. در موارد متعددی هزینه های خرید و تهیه دستگاه سنگ شکن فکی برای مجموعه بالا بوده و با بودجه همخوانی ندارد و یا آنکه مجموعه مورد نظر به چندین دستگاه سنگ شکن فکی نیاز دارد و به همین جهت استفاده از دستگاه سنگ شکن فکی استوک یا دست دوم راه کار خواهد بود.
در بسیاری از موارد دستگاه سنگ شکن فکی دست دوم با تعویض قطعاتی مانند زره یا آستر فک ها، قابلیت ها اولیه خود را باز می یابد. یا اینکه دستگاه سنگ شکن فکی با بهره بردن از روان کارها و یا سرویس ها دوره ای استحکام و شاکله ابتدایی خود را حفظ نموده اند و قابل استفاده هستند. در خرید دستگاه سنگ شکن فکی دست دوم و یا استوک، بررسی شاسی و دینام دستگاه و کیفیت عملکرد آن ها ضرورت دارد.
دستگاه سنگ شکن فکی از کشورهای متفاوتی وارد شده و یا به صورت داخلی تولید شده و به فروش می رسد. انواع دستگاه سنگ شکن فکی نو یا کارکرده آمریکایی، انگلیسی، روسی، چک، چینی و … بسیار متداول و پرفروش می باشند که بسیاری نیز استوک بوده ولی قابلیت های بیشتری از انواع نو دارند.
دستگاه سنگ شکن فکی به دلیل مکانیزم عملکرد خاص و ساختار منحصر به فردی دارد که دارای مزایا و معایبی می باشد. از جمله مزایای استفاده از دستگاه سنگ شکن فکی این است که می تواند سنگ های بسیار سخت را نیز خرد نموده و محدودیتی در نوع سنگ ورودی به دستگاه وجود ندارد.
دیگر آنکه بیشتر قطعات به کار رفته در این دستگاه از نوع مکانیکی بوده و با هزینه های پایینی قابل تعویض هستند و با نگهداری مناسب و استفاده از روانکارها می توان از میزان اصطکاک و سایش کاست و دوام دستگاه را بالا برد. اجزاء به کار رفته در دستگاه سنگ شکن فکی بسیار محکم و قدرتمند هستند و به سادگی آسیب نمی بینند. این دستگاه سرعت مطلوبی دارد که قابل افزایش نیز می باشد. همچنین ابعاد دهانه آن به طور معمول قابل تنظیم به میزان مورد نیاز می باشد.
بازدهی دستگاه سنگ شکن فکی بسیار مطلوب بوده و بر پیشرفت پروژه های استخراج و پردازش بر روی سنگ های معدنی سرعت می بخشد. به علاوه قطعات این دستگاه نسبت به سایر دستگاه های کراشر یا سنگ شکن ارزان قیمت تر می باشد. مصرف انرژی این دستگاه مناسب تر بسیاری از نمونه های مشابه می باشد.
از جمله معایب دستگاه سنگ شکن فکی نیز می توان به این موارد اشاره نمود: قسمت پایین یا گلوگاه فک ها در معرض اصطکاک و سایش بیشتری می باشد. محصول خروجی به طور کلی یکنواخت و با ابعاد مشابه هم نمی باشد و در شکل نهایی بی نظمی وجود دارد. سنگ های بلند و نازک ممکن است در پروسه خرد کردن بدون آنکه شکسته شوند از میان فک ها عبور کنند و خارج شوند.